Kim jesteśmy my – my sami? KLASA: Lekcję można przeprowadzić we wszystkich klasach (w szczególności w III klasie, przy omawianiu poezji współczesnej) TYP SZKOŁY: Liceum TEMAT LEKCJI: Kim jesteśmy my – my sami? CZAS TRWANIA: 45 minut + 45 minut MIEJSCE LEKCJI W CYKLU: Lekcje powinny następować po sobie bezpośrednio. KOMENTARZ Temat dotyczy zagadnienia tożsamości człowieka – tego, kim on jest i tego, jak się on stwarza. Lekcja pierwsza, za sprawą filmu Pawła Kruka, wprowadza uczniów w problematykę kreowania wizerunku własnej osoby. Proponuje im zderzenie się z pojęciem poczucia własnej wartości i pewności siebie. Lekcja druga, wykorzystując wiersze Wisławy Szymborskiej oraz Anny Świrszczyńskiej, porusza kwestię ludzkiej indywidualności, a także pokazuje uczniom, że wyjątkowość człowieka może wynikać z jego niedoskonałości. HASŁO PROGRAMOWE: ∞ Wizerunek własnej osoby, osobowość ∞ Tożsamość, bycie sobą ∞ Poczucie własnej wartości ∞ Indywidualność, wyjątkowość CELE OPERACYJNE LEKCJI: Uczeń: ∞ Rozumie, na czym polegają kreowanie wizerunku i praca na osobowością ∞ Wie, czym jest poczucie własnej wartości ∞ Potrafi powiedzieć, jakie wartości kształtują współczesne wzorce osobowe i potrafi się do nich ustosunkować METODY DYDAKTYCZNE: ∞ Podające pogadanka ∞ Eksponujące film ∞ Praktyczne praca w grupach ∞ Aktywizujące dyskusja FORMY ORGANIZACYJNE: ∞ Praca zbiorowa ∞ Praca indywidualna ∞ Praca w grupach tekst konspektu (z wyjątkiem tekstów literackich) dostepny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska. Treść licencji na stronie: http:// creativecommons.org/ licenses/by-sa/3.0/pl/ legalcode opracowanie: Magdalena Duraj projekt graficzny: Anna Piwowar - 19 - Konspekt Lekcji ŚRODKI DYDAKTYCZNE: ∞ Słowne: tekst drukowany ∞ Słuchowo-wzrokowe telewizor i odtwarzacz dvd / laptop i projektor multimedialny PRZEBIEG LEKCJI I: 1. Sprawdzenie listy – 2 minuty 2. Podanie tematu lekcji – 1 minuta 3. Czynności wprowadzające w temat – 10 minut ∞ Ćwiczenie 1 Wypiszcie na kartce swoje 3 największe zalety i swoje 3 największe wady. ∞ Dyskusja - Co nastąpiło najpierw – wypisanie swoich zalet czy wad? - Dlaczego ludziom trudno mówić o swoich zaletach? - Jak postrzegane są osoby, które głośno i nieskrępowanie mówią o swoich mocnych stronach? - Czym jest poczucie własnej wartości? - Czym jest pewność siebie? - Czym jest zarozumiałość? - Jak można budować własny wizerunek? - Kto lub co może wpływać na budowanie własnego wizerunku? Jaka jest rola idoli? Po co ludzie zbierają autografy? 4. Wprowadzenie nowego materiału – 12 minut ∞ Podanie podstawowych informacji dotyczących Pawła Kruka i jego filmu ∞ Obejrzenie filmu Pawła Kruka Większy niż życie 5. Opracowanie nowego materiału – 10 minut - O czym jest film? - Kto jest bohaterem filmu? - W jaki sposób Paweł Kruk „pożycza” tożsamość Michaela Jordana? Dlaczego to robi? Co chce w ten sposób osiągnąć? - Jaka jest różnica dla Kruka (Jordana) pomiędzy zarozumiałością a pewnością siebie? - Dlaczego Kruk (Jordan) musi cały czas uśmiechać się i mieć dobry nastrój? Czemu zależy mu, aby ludzie odbierali go pozytywnie? - Dlaczego Kruk (Jordan) nigdy nie poprosiłby o autograf? - Dlaczego Kruk zatytułował swój film Większy niż życie (Larger than Life) 2. Podsumowanie nowego materiału – 10 minut ∞ Dyskusja - Dlaczego ludziom zależy, aby myślano o nich dobrze? - Jak wyobrażenia innych względem nas mogą przyczyniać się do kształtowania się naszej osobowości? - Czy tworzenie mitu swojej osoby może pomóc w poszukiwaniach własnej tożsamości? - Dlaczego młodzi często naśladują swych idoli? Z czego to może wynikać? - Czym różni się praca nad własną osobowością od pracy nad własnym wizerunkiem? - Jakie wartości kształtują współczesne wzorce osobowe? ∞ Ćwiczenie 2 Zapiszcie w zeszycie skojarzenia, jakie przychodzą wam do głowy w związku z cechami człowieka. PRZEBIEG LEKCJI II: 1. Czynności nawiązujące do lekcji poprzedniej – 5 minut ∞ Odczytanie skojarzeń związanych z cechami człowieka 2. Wprowadzenie nowego materiału – 3 minuty ∞ Odczytanie wiersza Wisławy Szymborskiej, Cebula 3. Opracowanie nowego materiału – 20 minut - 20 - Konspekt Lekcji ∞ Praca w grupach Nauczyciel dzieli klasę na połowy, uczniowie mogą pracować w zespołach czteroosobowych. ∞ Polecenie dla połowy I: Przeczytajcie jeszcze raz wiersz Wisławy Szymborskiej Cebula i spróbujcie wypisać wszystkie określenia dotyczące cebuli. ∞ Polecenie dla połowy II: Przeczytajcie jeszcze raz wiersz Wisławy Szymborskiej Cebula i spróbujcie wypisać wszystkie określenia dotyczące człowieka. ∞ Przedstawienie wyników pracy - Jaka jest cebula? - Jaki jest człowiek? - Zestawienie wcześniej zapisanych skojarzeń z człowiekiem z cechami, o których mowa w wierszu ∞ Próba interpretacji wiersza - Na czym polega doskonałość cebuli? - Na czym polega niedoskonałość człowieka? - Jaki jest sens zestawienia cebuli z człowiekiem? Jaką cechę ludzką podkreśla porównanie człowieka z cebulą? - Jak ostatecznie wypada cebula w porównaniu z człowiekiem? - Jak rozumieć można dwa ostatnie wersy wiersza (I jest nam odmówiony/ idiotyzm doskonałości)? Czemu doskonałość okazuje się idiotyczna? - Czemu to, co dzikie, tajemnicze, przerażające, sprzeczne, diabelskie, niedoskonałe okazało się wartościowe? ∞ Czemu niedoskonałość człowieka ostatecznie została pochwalona? 4. Wprowadzenie nowego materiału – 2 minuty ∞ Odczytanie wierszy Anny Świrszczyńskiej, Wybredna i Rodzę siebie 5. Opracowanie nowego materiału – 10 minut ∞ Dlaczego podmiot liryczny chce odejść od swojej ręki, swego nosa i mózgu? Dlaczego chce mieć wszystko nowe? ∞ Jak można interpretować wersy: Dostałam te rzeczy/ w spadku, już używane? ∞ Na co może wskazywać wybredność podmiotu lirycznego? ∞ Czemu Świrszczyńska pisze, że musi urodzić samą siebie? Jaki jest cel tego porodu? 6. Podsumowanie nowego materiału – 5 minut ∞ Dlaczego ludzie potrzebne jest poczucie wyjątkowości, indywidualności? ∞ Dlaczego ludzie chcą sami siebie stwarzać, sami budować własną tożsamość? ∞ Dlaczego bardziej wartościowe okazują się tajemniczość i przerażenie niż powtarzalność i przewidywalność? Czemu doskonałość okazuje się idiotyczna? MATERIAŁ JĘZYKOWY BĘDĄCY PODSTAWĄ PRACY NA LEKCJI: Paweł Kruk, Większy niż życie Wisława Szymborska, Cebula Anna Świrszczyńska, Wybredna i Rodzę siebie ZAŁĄCZNIKI Paweł Kruk – urodzony w 1976 r., absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu, artysta sztuk wizualnych, autor filmów wideo i performansów. Paweł Kruk, Większy niż życie Praca dyplomowa Pawła Kruka, który na potrzeby filmu „pożycza” tożsamość znanego koszykarza Michaela Jordana. Kruk pieczołowicie odtwarza jego gesty, mimikę, słowa zaczerpnięte z wywiadów, sposób wypowiadania się, by ostatecznie całkowicie się z nim utożsamić. Jako Jordan staje się człowiekiem spełnionym, chętnie podejmującym - 21 - Konspekt Lekcji wyzwania, urodzonym zwycięzcą. Oryginalny tytuł filmu: Larger than Life oznacza kogoś heroicznego, niespotykanego, wręcz nierzeczywistego. Wisława Szymborska Cebula Co innego cebula. Ona nie ma wnętrzności. Jest sobą na wskroś cebula, do stopnia cebuliczności. Cebulasta na zewnątrz, cebulowa do rdzenia, mogłaby wejrzeć w siebie cebula bez przerażenia. W nas obczyzna i dzikość ledwie skórą przykryta, inferno w nas interny, anatomia gwałtowna, a w cebuli cebula, nie pokrętne jelita. Ona wielekroć naga, do głębi itympodobna. Byt niesprzeczny cebula, udany cebula twór. W jednej po prostu druga, w większej mniejsza zawarta, a w następnej kolejna, czyli trzecia i czwarta. Dośrodkowa fuga. Echo złożone w chór. Cebula, to ja rozumiem: najnadobniejszy brzuch świata. Sam sie aureolami na własną chwałę oplata. W nas - tłuszcze, nerwy, żyły, śluzy i sekretności. I jest nam odmówiony idiotyzm doskonałości. Anna Świrszczyńska Wybredna Odejdę od swojej ręki, od swego nosa, od swego mózgu. Dostałam te rzeczy w spadku, już używane. - 22 - Konspekt Lekcji Jestem wybredna. Zrobię sobie to wszystko na nowo, według własnego gustu. Rodzę siebie Muszę urodzić samą siebie. To wielki trud. Krzyczę, wyję, z włosów cieknie pot i krew. Cierpiąc jak zwierzę nie mam czasu zapytać, kto mi właściwie każe rodzić sama siebie.