Dwadzieścia jeden kościołów
- typ obiektu: malarstwo
- rok powstania: 1988
- materiał/technika: olej, płótno
- wymiary: 135 x 190 cm
- numer inw.: M-307
- reprodukcja na licencji: CC BY-NC-ND 3.0
Obraz w pierwszej chwili przywołuje na myśl kartkę z podręcznika lub encyklopedii – przedstawia zestaw różnych typów budynków kościelnych. Od wzorcowej podręcznikowej karty różni go jednak szkicowy rysunek i fakt niedokończenia, zatem po chwili nasuwa się skojarzenie ze szkolnym zeszytem ćwiczeń. Czy ten obraz miał być wzornikiem, czy ćwiczeniem architektoniczno-kulturowym? Czy temat i liczba budynków są przypadkowe? Praca wpisuje się w cykl Tablic dydaktycznych malowanych w latach 1987-1988, na których artysta pokazuje zestawienia motywów, danych, znaków pobranych z otaczającej kultury, historii sztuki. Agnieszka Szewczyk pisze: „Ile jest w stanie pomieścić i znieść przestrzeń obrazu, jak bardzo można nawarstwiać przedstawienia – te problemy podejmowały »Tablice dydaktyczne«. Pawlak zajmował się w nich raczej warstwą treściową – tym, co można pokazać na płótnie”*.
* Kultura jako źródło cierpień i pocieszeń, w: Włodzimierz Pawlak, Autoportret w powidokach, katalog pod red. A. Szewczyk, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2008, s. 12